چاه ارت

 

ارت:
در سایتهای کامپیوتری زمین مناسب از دو بابت حائز اهمیت می‌باشد :
الف ـ حفاظت در مقابل صاعقه و اضافه ولتاژها
ب ـ هم پتانسیل بودن تجهیزات نصب‌شده در سایت و كاركرد صحیح آنها بخصوص
تجهیزات دیجیتال و انتقال دیتا
با توجه به بكارگیری تجهیزات کامپیوتری جدید  لازم است به
موضوع ارت و روش اجرای اصولی آن اهمیت بیشتری داده شود تا در آینده از آسیب
رسیدن به نیروی انسانی و تجهیزات کامپیوتری پیشگیری شده و از عملكرد صحیح
تجهیزات اطمینان داشته باشیم .

لزوم استفاده از سیستم ارت :
به منظور حفاظت افراد و دستگاهها ، اضافه ولتاژهای تولید شده در بدنه كه
باعث صدمه دیدن دستگاهها و افراد می‌شود ، همچنین ولتاژهای بسیار زیاد و
خطرناك ناشی از برخورد صاعقه با دكلهای کامپیوتری را باید در جایی خنثی
نمائیم . به همین منظور استفاده از سیستم ارت و حفاظت از تجهیزات بسیار
لازم و ضروری است بعلاوه با افزایش استفاده از سیستمهای دیجیتالی و حساس ،
لزوم بازنگری در طراحی ، نصب و نگهداری سیستمهای حفاظتی گراندینگ وجود دارد
. به طور خلاصه اهداف بكارگیری سیستم ارتینگ یا گراندینگ عبارتند از :
الف ـ حفاظت و ایمنی جان انسان
ب ـ حفاظت و ایمنی وسایل و تجهیزات الكتریكی و الكترونیكی
ج ـ فراهم آوردن شرایط ایده‌ال جهت كار
د ـ جلوگیری از ولتاژ تماسی
ه ـ حذف ولتاژ اضافی
و ـ جلوگیری از ولتاژهای ناخواسته و صاعقه
ز ـ اطمینان از قابلیت كار الكتریكی



روشهای اجرای ارت یا زمین حفاظتی :

بطور كلی جهت اجرای ارت و سیستم حفاظتی دو روش كلی وجود دارد كه ذیلاً ضمن
بیان آنها ، موارد استفاده و تجهیزات مورد نیاز هر روش و نحوه اجرای هر یك
بیان می‌گردد .

1ـ زمین عمقی :
در این روش كه یك روش معمول می باشد از چاه برای اجرای ارت استفاده می شود.

2- زمین سطحی:
در این روش سیستم ارت در سطح زمین (برای مناطقی كه امكان حفاری عمیق در
آنها وجود ندارد) و یا در عمق حدود 80 سانتیمتر اجرا می گردد.
در چه شرایطی از روش سطحی برای اجرای ارت استفاده نمائیم ؟
 در مكانهایی كه :
ـ فضای لازم و امكان حفاری در اطراف سایت وجود داشته باشد .
ـ ارتفاع از سطح دریا پائین باشد مانند شهرهای شمالی و جنوبی كشور .
ـ پستی و بلندی محوطه سایت كم باشد .
ـ فاصله بین دكل و سایت زیاد باشد .
با توجه به مزایای روش سطحی اجرای ارت به این روش ارجحیت دارد .

اجرای ارت به روش عمقی :

الف ـ انتخاب محل چاه ارت :
چاه ارت را باید در جاهایی كه پایین‌ترین سطح را داشته و احتمال دسترسی به
رطوبت حتی‌الامكان در عمق كمتری وجود داشته باشد و یا در نقاطی كه بیشتر در
معرض رطوبت و آب قرار دارند مانند زمینهای چمن ، باغچه‌ها و فضاهای سبز حفر
نمود.



ب- عمق چاه
با توجه به مقاومت مخصوص زمین ، عمق چاه از حداقل 4 متر تا 8 متر و قطرآن
حدودا 80 سانتیمتر می تواند باشد. در زمین هایی كه با توجه به نوع خاك
دارای مقاومت مخصوص كمتری هستند مانند خاكهای كشاورزی و رسی عمق مورد نیاز
برای حفاری كمتر بوده و در زمینهای شنی و سنگلاخی كه دارای مقاومت مخصوص
بالاتری هستند نیاز به حفر چاه با عمق بیشتر می باشد. برای اندازه گیری
مقاومت مخصوص خاك از دستگاههای خاص استفاده می گردد. در صورتی كه تا عمق 4
متر به رطوبت نرسیدیم و احتمال بدهیم در عمق بیشتر از 6 متر به رطوبت
نخواهیم رسید نیازی نیست چاه را بیشتر از 6 متر حفر كنیم . بطور كلی عمق 6
مترو قطر حدود 80 سانتیمتر برای حفر چاه پیشنهاد می گردد.
محدوده مقاومت مخصوص چند نوع خاك در جدول زیر آمده است.



نوع خاك                           مقاومت مخصوص زمین ( اهم متر )
باغچه‌ای                                             5 الی 50
رسی                                                 8 الی 50
مخلوط رسی ، ماسه‌ای و شنی             25 الی 40
شن و ماسه                                      60 الی 100
سنگلاخی و سنگی                          200 الی 10000


ج ـ مصالح مورد نیاز
مصالح مورد نیاز و مشخصات آن برای اجرای چاه ارت ( روش عمقی ) و Rod كوبی (
روش سطحی ) در جدول زیر آمده است.


ردیف            نوع جنس                                                       توضیحات
        
1 .             میله برقگیر                                      میله برقگیر به طول 5/1متر و قطر آن16 میلیمتر وجنس آن مس خالص و نوك تیزباشد
2  .       بست میله برقگیر به سیم ارت                 جهت اتصال میله برقگیر به سیم ارت در نقاطی كه ارتفاع دكل حدودا 20 متر باشد
3 .                     یوبولیت                                  جهت استغاده در میله برقگیر
4.               بست سیم به دكل                          سیم نمره 50 را به اندازه های لازم بریده و رشته رشته كرده جهت اتصال سیم ارت به دكل استفاده می نمائیم
5.           تسمه آلومینیومی یا مسی                   در اندازه 3*30*100 میلیمتر عدد بكار گیری با یوبولیت جهت بستن میله برق گیر در دكل های مهاری
6.           سیم مسی نمره 50 متر                       7 رشته    
7.                   كابلشو نمره 50                          جهت اتصال سیستم ارت به شینه داخل سایت و یا اتصال پای دكلهای مهاری و خود ایستا به سیستم ارت
8.                  لوله پلی اتیلن 10 اتمسفر             برای ایجاد پوشش عایق روی سیم مسی در محوطه و محل تردد
9.      بست لوله پلی اتیلن همراه پیچ و رولپلاك     جهت اتصال لوله پلی اتیلن به دیوار
10.            پودر انفجاری cadweld                      جهت جوش دادن سیم به صفحه یا سیم به میله ROD یا اتصال سیمها به یكدیگردر نقاطی كه دسترسی به جوش نقره یا جوش برنج وجودندارد .                                                                        
11.     شینه مسی به ابعاد 3*30*250 میلیمتر     برای نصب در داخل سایت و اتصال دستگاهها به آن
12.           صفحه مسی 5.*50*50                    مورد استفاده در روش عمقی ×
13.               مقره همراه پیچ و رولپلاك                جهت اتصال شینه مسی به دیوار
14 .     پیچ و مهره نمره 8 با واشر فنری و تخت       جهت استفاده شینه مسی –پلیت-شینه پای دكل و …
15.         بست سیم به صفحه مسی                  به منظورمحكم كردن اتصال سیم روی صفحه مسی
16 .           بست دو سیم نمره 50                      جهت اتصال دو سیم نمره 50 روی زمین
17.    پلیت مخصوص اتصال میله برقگیر به دكل       برای دكل های خود ایستای 60متری استفاده می گردد.
18.   شینه مسی مخصوص پای دكل 3*30*100    برای وصل نمودن پای دكل های خود ایستای 60متری به سیستم ارت
19  .                   میله ROD                              در روش سطحی استفاده می گردد.
20 .     بست مربوط به سیم مسی و میله ROD     برای اتصال سیم به میله برقگیر یاROD                           
21 .         كرپی ابروئی همراه پیچ و مهره              برای بستن میله برقگیر به دكل های 100 فوتی و دكل های خود ایستای لوله ای 
22  .             بنتونیت اكتیو كیلو                         برای روش عمقی و سطحی
23 .            بست میله برقگیر به پلیت                جهت اتصال میله برقگیر به پلیت در دكلهای خود ایستای60متری
 
× : صفحه مسی به ابعاد 5/.*40*40 سانتیمتر برای مناطق شمالی كشور و
5/0*50*50 سانتیمتر برای مناطق نیمه خشك مانند تهران و 5/0*70*70 سانتیمتر
برای مناطق كویری استفاده شده و محصول كارخانه مس شهید باهنر باشد . از
صفحه مسی با ضخامت 3 یا 4 میلیمتر نیز می توان استفاده نمود.

د - اتصال سیم به صفحه مسی
اتصال سیم به صفحه مسی بسیار مهم می باشد و هرگز و در هیچ شرایطی نباید این
اتصال تنها با استفاده از بست ، دوختن سیم به صفحه و یا … برقرار گردد.بلكه
حتما باید سیم به صفحه جوش داده شود و برای استحكام بیشتر با استفاده از 2
عدد بست سیم به صفحه ( ردیف 15 جدول مصالح مورد نیاز )بسته شده و محكم گردد.
برای جوش دادن قطعات مسی به یكدیگر از جوش برنج یا نقره استفاده شود و در
صورت عدم دسترسی به این نوع جوش از جوش (Cadweld) استفاده گردد .
ه - حفر چاه ارت
با توجه به شرایط جغرافیایی منطقه چاهی با عمق مناسب و در مكان مناسب (با
توجه با راهنمای انتخاب محل چاه ارت ) حفر گردد. شیاری به عمق 60سانتیمتر
از چاه تا پای دكل برای مسیر سیم چاه ارت تا برقگیر روی دكل همچنین برای
سیم ارت داخل ساختمان حفر نمائید. در صورتی كه مسیر 2 سیم مشترك باشد بهتر
است مسیر دو سیم ایزوله گردند. همینطور مسیر سیمها باید كوتاهترین مسیر
بوده و سیم میله برقگیر و ارت حتی الامكان مستقیم و بدون پیچ و خم باشد و
نبایستی خمهای تند داشته باشد و در صورت نیاز به خم زدن سیم در طول بیش از
50 سانتیمتر انجام گردد.

و - پر نمودن چاه ارت
-ابتدا حدود 20 لیتر محلول آب و نمك تهیه و كف چاه میریزیم بطوریكه تمام كف
چاه را در برگیرد بعد از 24 ساعت مراحل زیر را انجام می دهیم .
2-به ارتفاع 20 سانتیمتر از ته چاه را با خاك رس و یا خاك نرم پر مینمائیم.
3- به مقدار لازم (حدود 450كیلو گرم معادل 15 كیسه 30 كیلو گرمی)بنتونیت را
با آب مخلوط كرده و بصورت دوغاب در میاوریم و مخلوط حاصل را به ارتفاع 20
سانتیمتر از كف چاه میریزیم هر چه مخلوط حاصل غلیظ تر باشد كیفیت كار بهتر
خواهد بود.
4-صفحه مسی را به 2 سیم مسی نمره 50 جوش میدهیم این سیمها یكی به میله
برقگیر روی دكل و دیگری به شینه داخل ساختمان خواهد رفت بنابراین طول سیم
ها را متناسب با طول مسیر انتخاب می نمائیم.
5- صفحه مسی را بطور عمودی در مركز چاه قرار می دهیم
6- اطراف صفحه مسی را با دوغاب تهیه شده تا بالای صفحه پر می نمائیم
7- لوله پلیكای سوراخ شده را بطور مورب در مركز چاه و در بالای صفحه مسی
قرار می دهیم و داخل لوله پلیكا را شن میریزیم تا 50 سانتیمتر از انتهای
لوله پر شود این لوله برای تامین رطوبت ته چاه می باشد و در فصول گرم سال
تزریق آب از این لوله بیشتر انجام گردد. لازم بذكر است در مواردی كه چاه
ارت در باغچه حفر شده باشد و یا ته چاه به رطوبت رسیده باشد و یا كلا در
جاهایی كه رطوبت ته چاه از بالای چاه یا از پایین چاه تامین گردد نیازی به
قراردادن لوله نمی باشد .
8- بعد از قراردادن لوله پلیكا به ارتفاع 20 سانتیمتر از بالای صفحه مسی را
با دوغاب آماد شده پر مینمائیم.
9-الباقی چاه را هم تا 10 سانتیمتر بر سر چاه مانده ، با خاك معمولی همراه
با ماسه یا خاك سرند شده كشاورزی پر می نمائیم و 10 سانتیمتر از چاه را
برای نفوذ آب باران و آبهای سطحی به داخل چاه با شن و سنگریزه پر می نمائیم
. روئ چاه مخصوصا در مواقعی كه از لوله پولیكا استفاده نمی گردد نباید
آسفالت شده و یا با سیمان پر گردد.
10-داخل شیار های حفاری شده را با خاك سرند شده كشاورزی یا خاك نرم معمولی
و یا خاك معمولی مخلوط با بنتونیت پر نمائید

نصب شینه و میله برقگیر
شینه داخل ساختمان باید توسط مقره هایی از دیوار ساختمان ایزوله گردد.قطر و
طول شینه بستگی به تعداد انشعابات داخل ساختمان دارد .(تمامی تجهیزات داخل
ساختمان بایستی بطور جداگانه و موازی به این شینه متصل گردد.)
در حالتیكه دكل روی ساختمان قرار داشته باشد سیم میله برقگیر نبایستی از
داخل ساختمان برده شود بلكه باید خارج از ساختمان سیم كشیده شود و همینطور
مسیر عبوری سیم ارت به داخل ساختمان تا شینه ورودی ساختمان باید عایق دار
باشد.
در پای دكل توسط بست ، سیم میله برقگیر به یكی از پایه های دكل خیلی محكم
متصل شود و تا بالای دكل به میله برقگیر متصل گردد. لازم بذكر است مسیر
میله برقگیر از كابلهایی كه به آنتنها می روند باید جدا باشد .

گزارش تخلف
بعدی